Nowe badania naukowe redefiniują rozumienie motywacji leżącej u podstaw zaawansowanego uzależnienia od alkoholu. Odkrycie obwodu mózgowego w mózgu sugeruje, że w przewlekłym stadium uzależnienia kluczowym mechanizmem napędowym staje się ucieczka od dyskomfortu i bólu, a nie dążenie do przyjemności.

Przesunięcie Motywacji: Z Nagrody na Ulgę

Tradycyjne modele uzależnienia koncentrowały się na pozytywnym wzmocnieniu (przyjemności i nagrodzie związane z użyciem substancji). Najnowsze ustalenia wskazują jednak, że w miarę postępu choroby motywacja ulega przesunięciu w kierunku negatywnego wzmocnienia – użycia substancji w celu złagodzenia negatywnego stanu emocjonalnego (dysforii, lęku, drażliwości) wynikającego z samego uzależnienia i abstynencji.

Rola Jądra Przykomorowego Podwzgórza (PVN)

Badanie przeprowadzone w Scripps Research zidentyfikowało specyficzną strukturę mózgową, jądro przykomorowe podwzgórza (PVN), jako kluczowy element obwodu odpowiedzialnego za ten mechanizm.

  • Aktywacja w Uzależnieniu: U uzależnionych od alkoholu neuronów w PVN są aktywowane nie w reakcji na nagrodę, ale w reakcji na negatywny stan emocjonalny i fizyczny wywołany odstawieniem alkoholu lub potrzebą jego użycia.
  • Funkcja: PVN, zidentyfikowane w tym kontekście, działa jako ośrodek odpowiedzialny za "wyłączenie" lub "wyciszenie" bólu wynikającego z objawów abstynencyjnych i dysregulacji emocjonalnej.
  • Błędne Koło: Spożycie alkoholu skutecznie przerywa negatywny stan aktywowany przez PVN, co wzmacnia cykl uzależnienia. Powtarzanie tego procesu utrwala patologiczny związek między piciem a unikaniem cierpienia.

Implikacje Kliniczne

Zrozumienie, że uzależnienie w zaawansowanym stadium jest napędzane mechanizmem unikania bólu ma istotne konsekwencje dla rozwoju terapeutycznego:

  1. Nowe Cele Farmakologiczne: Identyfikacja obwodu PVN otwiera drogę do opracowania precyzyjniejszych leków, które mogą zakłócać ten konkretny mechanizm unikania bólu na poziomie biologicznym, co może okazać się skuteczniejsze niż celowanie w system nagrody.
  2. Kierunek Terapii Behawioralnej: Terapia musi koncentrować się na budowaniu alternatywnych i zdrowych strategii radzenia sobie z silnym lękiem, dysforią i innymi objawami, które są obecnie regulowane przez alkohol. Badanie to umacnia również perspektywę uzależnienia jako choroby mózgu, w której wewnętrzna motywacja zostaje zmieniona z poszukiwania przyjemności na konieczność ulżenia w cierpieniu.